Inmiddels is het voor (bijna) iedereen bekend: de Koepel, het beeldbepalende gebouw van Haarlem, zal worden verbouwd. Dit staat al een tijd op de planning, maar het gaat nu dan toch ècht gebeuren. Begin 2020 zal de restauratie van start gaan. Stichting Panopticon wil academisch onderwijs mogelijk maken in het koepelgebouw en heeft het ambitieuze doel hier in september 2021 mee starten.
De Koepel behoort met twee identieke koepels in Breda en Arnhem tot een type gevangenis dat rond 1900 is gebouwd en tot 2016 dienst heeft gedaan in zijn oorspronkelijke functie. Vlak daarna werden er in het gebouw tientallen vluchtelingen opgevangen. Wagenhof Vastgoedbeheer nam het koepelcomplex in april 2017 in beheer. Daardoor kregen startende ondernemers en ZZP’ers de mogelijkheid om vanuit een zeer bijzondere locatie te werken. De bijgebouwen en het entree van de Koepel werden op tijdelijke basis ‘gebruikt’ door o.a. De Fietskoerier, De Groene Lobby (bekend van de groene muggen), maar ook diverse ontwerpers, kunstenaars en schrijvers.
Het opvallende gebouwtype werd ontworpen door J.F. Metzelaar volgens het Panopticum-principe: vanuit het midden van het cirkelvormige complex konden de bewakers de gevangenen constant in de gaten houden.
De Koepel was eigendom van de Rijksgebouwendienst en is vanwege de onderscheidende architectuur bestempeld als Rijksmonument. Na het beëindigen van de gevangenisfunctie is de Rijksgebouwendienst samen met de gemeente op zoek gegaan naar een alternatieve bestemming. In 2017 werd deze gevonden in een plan van de stichting Panopticon – opgericht om de koepelgevangenis een publiek/maatschappelijke bestemming te geven, met academisch onderwijs als hart. De stichting Panopticon heeft voor de restauratie van de Koepel en het Entreegebouw een ontwerp-omgevingsvergunning monument aangevraagd. Deze vergunning is in juli 2019 afgegeven.
Een van de voorwaarden van de vergunning was dat Panopticon vóór 1 december genoeg geld bijeen zou hebben gehaald. En dat is gelukt, afgelopen week liet Panopticon weten dat zij 23 miljoen euro hebben binnengehaald bij verschillende investeerders. De voormalige koepelgevangenis en het terrein eromheen moet ruimte gaan bieden aan een universiteit, 350 woningen, een bioscoop en horeca.
De Koepel is een van de meest bijzondere objecten die wij beheren. In 2,5 jaar tijd hebben we bijna 50 ondernemers blij kunnen maken met de Koepel als werkplek. Wagenhof Vastgoedbeheer heeft een hoop werkgelegenheid kunnen aanbieden voor maatschappelijke organisaties en stichtingen. En daar zijn we trots op. Bovenal zijn we blij dat dit unieke gebouw al die tijd niet leegstond, want dat zou toch zonde zijn!
